*Av. Onur AKTEPE

Profesyonel futbolcu ile kulüp arasındaki hukuki ilişki profesyonel futbolcu sözleşmesine dayanmaktadır. Profesyonel futbolcu sözleşmesinin öğretide birden çok tanımı olmakla birlikte genel manada; profesyonel takım kurmasına izin verilen kulüpler ile amatör ya da profesyonel futbolcular arasında yapılan ve futbolcunun futbol sporunu bir kulübe bağlı olarak, bir ücret karşılığında yapmayı yüklendiği, tarafların karşılıklı bazı haklara sahip olmasını ve borçlar altına girmesini öngören rızai bir sözleşmedir.[1]

Profesyonel futbolcu sözleşmesinin hukuki niteliğini konusunu; ulusal ve uluslararası hukuk uygulamaları yönünden iki ayrı başlık altında incelemek gerekir.

a)  Türk Hukuku Bakımından

Türk Hukukunda profesyonel futbolcu sözleşmesinin hukuki niteliği konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Azınlıkta yer alan bir görüşe göre sözleşmede bağımlılık unsuru azalmaya devam ederse ileriki süreçlerde profesyonel futbolcu sözleşmesi vekalet sözleşmesi olarak değerlendirilebilecektir.[2] Bir başka azınlık görüş ise her ne kadar futbolcu sözleşmelerine 6098 sayılı Borçlar Kanun’un hizmet sözleşmesine ilişkin 393. Madde ve devamı hükümlerinin uygulanacağını ifade etse de bu sözleşmelerin tipik bir hizmet sözleşmesi olarak yorumlanamayacağı kanaatindedir.[3] Doktrindeki bir başka görüş ise futbolcuların ayni ve nakdi ücretlerinin İş Kanunu’na göre astronomik olmasından hareketle futbolcuların işçi statünde sayılamayacağı, bilhassa yıldız futbolcuların müteşebbis olarak değerlendirilmesi gerektiği ifade edilmektedir.[4] Baskın görüş; profesyonel futbolcu sözleşmesinin hizmet(iş) sözleşmesi olduğu yönündedir. Nitekim Yargıtay da profesyonel futbolcu sözleşmesinin hizmet sözleşmesi olduğunu kabul etmektedir.[5] Türk Borçlar Kanunu 393/1’in  “Hizmet sözleşmesi, işçinin işverene bağımlı olarak belirli veya belirli olmayan süreyle iş görmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” şeklindeki hizmet sözleşmesi tanımı incelendiğinde profesyonel futbolcu sözleşmesinin hizmet sözleşmesinin unsurlarını taşıdığı açıkça görülecektir.

Profesyonel futbolcu sözleşmesinin hukuki nitelendirmesini yaparken son olarak şu husustan bahsetmek gerekir. Her ne kadar profesyonel futbolcular 4857 sayılı Kanun kapsamı dışında tutulmuş olsa bile profesyonel futbolcunun kulübü ile ilişkisi bir iş ilişkisidir. Yargıtay kararlarında faaliyetin sporla ilgili olmasının sporcu ile kulüp arasındaki bağın iş ilişkisi sayılmasında engel olmayacağı ifade edilmektedir.[6] Kanun ve yerleşik Yargıtay kararlarından hareketle profesyonel futbolcular her ne kadar İş Kanunu’na değil Borçlar Kanunu’na tabi olsalar da işçi sıfatına haizdir ve kendileri ile kulüpleri arasındaki ilişki, iş ilişkisidir.

b) Uluslararası Uygulamalar Bakımından

FIFA Statü ve Talimatlarında ve CAS Kodu’nda profesyonel futbolcu sözleşmesinin hukuki niteliği ile alakalı herhangi bir tanım yapılmamıştır. Bununla birlikte RSTP normlarına göre profesyonel futbolcu sözleşmesi; iş sözleşmesi (employment contract) olarak kabul edilmiştir. CAS’ın “Wigan v/ Hearts v/ Webster” kararında[7] profesyonel futbolcu sözleşmesinin atipik bir sözleşme olduğu; “Shaktar v/ Matuzalem v/Zaragoza” kararında[8]  profesyonel futbolcuların sözleşmenin zayıf tarafı olarak kabul edilmesinin birçok açıdan yanlışlıklar doğuracağı değerlendirmesi yapmıştır.

Avrupa ülke mevzuatlarında bu sözleşmelerin niteliği açısından genel bir değerlendirme yapılırsa profesyonel futbolcuların iş sözleşmesi kapsamında çalıştığı tespiti yanlış bir tespit olmaz. Birleşik Krallık’ta futbolcuların iş sözleşmesi ile çalıştıkları kabul edilir. Fransa’da sporcular ile kulüpler arasındai ilişkiinin bir istihdam ilişkisi olduğu kabul edilmekle birlikte kulüp ile sporcu arasındaki sözleşme belirli süreli iş sözleşmesine dayanmaktadır. Çekya’ da futbolcular bağımsız çalışan veya işçi statüsünden olabilmekte büyük çoğunluğu bağımsız çalışan kısmında yer almaktadır. Alman Hukuku’nda profesyonel futbolcuların işçi statüsünde olduğu, kulüp ile futbolcu arasında iş ilişkisi olduğu gözetilmekle birlikte her somut olaya göre ayrıca değerlendirme yapılması gerektiği kabul edilmektedir.[9]

Saygılarımızla

Hüner Hukuk ve Danışmanlık Bürosu

Not: Bültenimizde yer alan açıklamalar, danışmanlık veya hukuki görüş talebi doğrultusunda hazırlanmamış olup, bu manaya da gelmemektedir. Her somut olayın kendine has özellikleri bulunduğundan, buradaki bilgiler her zaman durumunuz veya dosyanız için uygun olmayabilir. Bundan dolayı detaylı bilgi ve danışmanlık almak için büromuzla bağlantı kurmanızı tavsiye ederiz.

[1] Hasan Petek, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi, Ankara, Yetkin Yayınları,2002, s.35

[2] Ferhat Çelebi, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi, İstanbul: Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015, s.21

[3] Durmuş Ali GENÇ, Spor Hukuku Ders Kitabı, Alfa Yayınları, 1.Basım, İstanbul 1998, s. 81-82

[4] Şeref ERTAŞ / Hasan PETEK, Spor Hukuku, Yetkin Yayınevi, 3.Basım, Ankara 2017, s.401

[5] Yarg. 3. HD, T. 30.09.2020, E. 2020/3283, K.2020/5165; Yarg. 13. HD. T. 23.11.2018, E.2016/26224, K.2018/11114

[6] Yarg. 22. HD, T. 05.10.2015, E. 2014/15655, K. 2015/26568

[7] CAS 2007/A/1298-1300, Wigan v/ Hearts v/ Webster, Award, 30 January 2008, parag. 63

[8] CAS 2008/A/1519-1520  Shaktar v/ Matuzalem v/ Zaragoza, 19 May 2009, parag.156

[9] Antonie, Duval / Osccar Van Maren, “ The Labour Status of Professional Football Players in the European Union :Unity in/and/or Diversity? “Eropean Labour Law Journal, 2017,Vol.8 (3), s.261